Aziz Sveti Stefan Adası

Karadağın İncisi olarakta bilinen Aziz Stefan, Budva'nın yaklaşık 6 kilometre güneydoğusunda, Karadağ'ın Adriyatik kıyısında yer alan küçük bir adacıktır. Bu adacık, Karadağ Adriyatik kıyı şeridinin orta kısmında yer alır ve 2 kilometrelik bir kıyı şeridine sahiptir. Konum olarak Budva'nın güneyinde Przno ve Aziz Stefan Köyleri arasında yer almaktadır. 12.400 metrekarelik bir alanı kaplayan Aziz Stefan, Milocer Plajı ve Kraliçe Plajı'nın pembe kumlu plajları sahil şeridinin bir parçasıdır. En eski kayıtlarda Aziz Stefan, 1423 yılında Venedik Cumhuriyeti'nin bir koruyucusu haline gelen ve iki büyük deniz kabilesinden biri olan Ortadoks Pastroviçlerin başkentidir. Pastroviç kabilesinden bir grubun adaya geldikten sonra, on iki Pastroviç klanının her biri için bir evle bir kale inşa edilmiştir. Aziz Stefan Adası’nın en yüksek noktasında yer alan ve ardından adaya ismini veren Aziz Stephen Kilisesi, Alexander Nevski Kilisesi ve adanın girişinde bulunan kiliseyle birlikte üç adet kilise bulunmaktadır. Konumu itibariyle Aziz Stefan, Pastroviç klanının tamamı için bir ticaret ve iletişim merkeziydi.

12. yüzyıldan itibaren bağımsız olan ada halkı, Osmanlılara karşı Venedik egemenliğini kabul etti. Venedik gemilerini korsan saldırılarına karşı korumaları ve haraç vermeleri karşılığında özerkliklerini korumayı başardırlar. Sırp ve Karadağlı politikacı ve yazar Stjepan Mitrov Ljubisa'nın anlattığı bir hikâyeye göre; 1539 yılında Pastroviç Hanedanı’nın, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlılara karşı gösterdiği başarının ardından Venedik Cumhuriyeti, 16. yüzyılda adayı yeniden inşa etmeyi kabul etti. Osmanlıya karşı yapılan tahkimatın ardından ada Adriyatik korsanları için bir cennet haline geldi. On iki klan ailesinden dörtyüz kişinin yaşadığı ada, çoğunlukla balıkçıların göç etmeye başladığı 19. yüzyılın sonuna doğru yavaş yavaş önemini yitirdi. Balkan Savaşları sırasında savaşa katılmak için gidenler yüzünden adada otuz civarında aile kaldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Kominist Yugoslavya dönemi olan 1954 yılında nüfus yirmi kişiye kadar düştü. 1955 yılında Yugoslavya yetkilileri, adayı dünyanın en sıradışı “şehir oteli” haline getirdi ve kalan sakinleri anakaraya taşıdı. Bu kapsamda; sokaklar, duvarlar, çatılar, cepheler eski görünümlerini korurken, evlerin içi modern otel görünümüne kavuştu. Bu dönemde Aziz Stefan Adası’ndaki Praskvica Manastırı'na ait dört kiliseden biri, Komünistler tarafından kumarhaneye dönüştürüldü. Tesis, 1960’lardan 1980’lere kadar; Orson Welles, Elizabeth Taylor, Sophia Loren, Marilyn Monroe, Prenses Margaret, Carlo Ponti, Ingemar Stenmark ve Kirk Douglas gibi birçok zengin ve ünlü tarafından ziyaret edildi. Fakat 1990 yılıyla birlikte Yugoslavya'nın dağılması neticesinde tesis düşüşe geçti. 

Karadağ Hükümeti, adanın eski cazibesini yeniden kazandırmak için uluslararası teklifler topladı. 2007 yılında Aman Resorts, tesisi 30 yıllığına kiraladı. 2009 yılında tamamlanan tesis, Aman Resorts grubunun 5 yıldızlı şubesi haline getirildi. Eskinin Aziz Stefan Adası, şimdinin anakaraya dar bir tombolo ile bağlı, Aman Aziz Stefan olarak bilinen ticari tesisi haline gelmiştir. Adada toplam elli oda, kır evi ve süit ile Villa Milocer’de sekiz büyük süit bulunmaktadır. Otel, 2010 yılında Gallivanter's Guide'dan Yılın Oteli ödülünü kazanmıştır.

Araştırmacı-Tarihçi:Eldar UKA